Ο Χρήστος Δαρδαμής γεννήθηκε στο Πρόσνικ (Σκοτούσσα) το 1914. Την εποχή εκείνη, μετά από 530 χρόνια οθωμανικής σκλαβιάς, το Πρόσνικ μόλις είχε απελευθερωθεί. Πατέρας του ήταν ο Θανάσης Δαρδαμής και μητέρα του η Ευαγγελία (Γκίλω) Τζιμπίρη, αδερφή της καπετάνισσας Σοφίας Τζιμπίρη-Χατζηπανταζή. Λίγα χρόνια μετά τη γέννηση του Χρήστου, το 1916,  το χωριό κατελήφθη και πάλι από τους Βούλγαρους. Οι κάτοικοι της Σκοτούσσας απομακρύνθηκαν βιαίως από τις εστίες τους και υπέστησαν τα δεινά της βουλγαρικής ομηρίας. Ανάμεσα τους και η οικογένεια Δαρδαμή, που τότε αποτελούνταν από τους γονείς Θανάση και Βαγγελιώ και τα 2 παιδιά, το Χρήστο 2 ετών και τη Βασιλική 4 ετών.  Στη διάρκεια της ομηρίας η οικογένεια Δαρδαμή μεταφέρθηκε στο μονή Ροζινού, ένα μοναστήρι κοντά στο Μελένικο. Από τις κακουχίες και τις στερήσεις, ο Θανάσης Δαρδαμής έπαθε εξανθηματικό τύφο και λίγες ημέρες μετά την επιστροφή τους στη Σκοτούσσα απεβίωσε (17 Δεκ. 1918).

Το απολυτήριο του Χρήστου Δαρδαμή από το Διδασκαλείο Θεσσαλονίκης

Η χήρα πλέον μητέρα του Χρήστου ξαναπαντρεύτηκε με το Γ. Προδρόμου και ο μικρός Χρήστος, με τη βοήθεια και τη μεσολάβηση της καπετάνισσας Σοφίας, πήγε στο Αγροτικό Ορφανοτροφείο Αρρένων Σερρών από όπου αποφοίτησε το 1929. Στη συνέχεια επέστρεψε στη Σκοτούσσα και στις αρχές του 1930 γράφτηκε στο Διδασκαλείο Σερρών. Έτσι μετά τον Κώστα Παπανικολάου και την Κατίνα Χίντζιου, έγινε  ο τρίτος μαθητής που φοίτησε  στο Διδασκαλείο Σερρών. Το έτος 1934 το Διδασκαλείο Σερρών διέκοψε τη λειτουργία του και ο Χρήστος Δαρδαμής γράφτηκε στο Διδασκαλείο Θεσσαλονίκης. Από εκεί, τον Ιούλιο του 1936 και σε ηλικία 22 ετών,  πήρε το απολυτήριο του και λίγους μήνες αργότερα, το Φεβρ. 1937, διορίστηκε δάσκαλος σε ένα χωριό κοντά στο Ν. Πετρίτσι, την Αγριολεύκη.

Ο Χρήστος Δαρδαμής

Μετά  το τέλος της σχολικής χρονιάς, κατετάγη στο στρατό και το Σεπτέμβριο του 1939 ξεκίνησε να διδάσκει στο χωριό από όπου καταγόταν, τη Σκοτούσσα Σερρών. Η επόμενη χρονιά τον βρήκε και πάλι στη Σκοτούσσα. Λίγες ημέρες μετά το ξεκίνημα της σχολικής χρονιάς, ξέσπασε ο πόλεμος. Ο «κύριος Χρήστος» ήταν αυτός που ανακοίνωσε στα παιδιά ότι η Ελλάδα ήταν σε πόλεμο με την Ιταλία. Επιστρατεύθηκε και ο ίδιος και παρουσιάστηκε στην Αβδέλλα Γρεβενών, στις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου. 

Μετά το τέλος του πολέμου επέστρεψε στη Σκοτούσσα  και λίγο πριν μπουν οι Βούλγαροι στο χωριό παντρεύτηκε με την Δέσποινα Αθανασιάδη (18 Μαΐου 1941). Ένα έτος περίπου μετά το τέλος του πολέμου και την απομάκρυνση των Βουλγάρων από το χωριό, ο Χρ. Δαρδαμής ανέλαβε και πάλι υπηρεσία ως δάσκαλος στη Σκοτούσσα. Στις εκθέσεις των Επιθεωρητών Α’ βάθμιας  Εκπαίδευσης, ο Δαρδαμής περιγράφεται ως «επιστημονικώς και διδακτικώς επαρκής,  ευσυνείδητος εν τη εκτελέσει των καθηκόντων του, αξιοπρεπής ως προς την συμπεριφοράν και δραστήριος» .

Το 1948 και χωρίς να έχουν διευκρινιστεί οι ακριβείς λόγοι, ο Δαρδαμής εστάλη ως εξόριστος στη Μακρόνησο. Η παραμονή του στη Μακρόνησο ήταν ολιγόμηνη και υπήρξε η αιτία να εμπνευστεί το όνομα της νέας συνοικίας της Σκοτούσσας που ονομάστηκε  επίσης Μακρόνησος.

Μετά τη Μακρόνησο, εντάχθηκε στις τάξεις του Εθνικού Στρατού με το βαθμό του έφεδρου ανθυπολοχαγού. Τιμήθηκε με τον πολεμικό Σταυρό Γ’ τάξεως για τη συμμετοχή του στην απελευθέρωση του Καρπενησίου (Φεβρ. 1949), καθώς επίσης και για τη δράση του κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις που έλαβαν χώρα στο Γράμμο (Αύγουστος  1949).

Ο Χρήστος Δαρδαμής κατά τη διάρκεια του εορτασμού της 25ης Μαρτίου 1951

Αμέσως μετά το τέλος του Εμφυλίου επέστρεψε στη Σκοτούσσα και συνέχισε και πάλι το έργο του ως δάσκαλος του χωριού. Έμεινε στο Σκοτούσσα για 2 χρονιές. Τα 2 αυτά χρόνια παρακολουθούσε από κοντά τα παιδιά που είχαν δυνατότητες να προχωρήσουν και ενθάρρυνε τους γονείς τους να τα στείλουν στο Γυμνάσιο, στις Σέρρες. Δυστυχώς για τις καλές μαθήτριες, η προτροπή προς τους γονείς αφορούσε μόνο τους μαθητές. Ο ίδιος έλεγε ότι ήθελε να είναι διακριτικός και φοβόταν να ενθαρρύνει γονείς να στείλουν τα κορίτσια τους στο Γυμνάσιο, μακριά δηλαδή από το σπίτι. Τα ήθη εκείνης της εποχής ήθελαν τα αγόρια να έχουν προτεραιότητα στις σπουδές, ενώ τα κορίτσια ήταν περισσότερο κατάλληλα για τις δουλειές στο χωράφι!

Η παρουσία του υπήρξε καταλυτική για τη μετέπειτα πορεία της εκπαίδευσης στη Σκοτούσσα. Οι γονείς των μαθητών του  ήταν ουσιαστικά η πρώτη γενιά Σκοτουσσαίων που είχε γεννηθεί και μεγαλώσει  σε ένα χωριό ελληνικό, που είχε απελευθερωθεί μετά από 530 χρόνια  οθωμανικής κυριαρχίας. Οι δικοί τους γονείς (οι παππούδες των μαθητών του «κυρ-Χρήστου»)  ήταν   εκείνοι που είχαν διακινδυνέψει ζωή, υπάρχοντα, οικογένεια, για να έχουν τα παιδιά τους  ελληνική παιδεία. Τώρα, με τον «κυρ-Χρήστο» στο Δημοτικό, οι γονείς των παιδιών μπορούσαν άνετα να πηγαίνουν στο δάσκαλο   για τα προβλήματα των παιδιών τους. Δεν υπήρχαν προστριβές ανάμεσα στους δασκάλους και τους γονείς και κυρίως δεν υπήρχε απαξίωση των αγράμματων χωρικών από την πλευρά των  δασκάλων. Έλειπε η  έπαρση και οι  δάσκαλοι δεν συμπεριφέρονταν  υποτιμητικά προς τους γονείς και τα παιδιά. Αυτή η συμπεριφορά ήταν που έφερε κοντά γονείς, παιδιά και δασκάλους και οδήγησε πολλά παιδιά στο Γυμνάσιο και αργότερα στο Πανεπιστήμιο .

 Το 1951 ο Χρ. Δαρδαμής μετατέθηκε στο 4ο Δημοτικό Σερρών και 10 χρόνια αργότερα μετατέθηκε στο 62ο Δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης.  Το 1962 εξέδωσε το βιβλίο «Πνοές Βοσπόρου», ένα ταξιδιωτικό οδοιπορικό όπου περιγράφει τις εμπειρίες του από ένα ταξίδι στην Κωνσταντινούπολη.

Συνταξιοδοτήθηκε το έτος 1971. Τρία χρόνια νωρίτερα είχε δωρίσει στο Δημοτικό Σχολείο Σκοτούσσας 111 βιβλία από την ατομική του βιβλιοθήκη. Από την επιστολή του φαίνεται ξεκάθαρα ότι όσα χρόνια και αν είχαν περάσει,  δεν είχε σταματήσει να σκέφτεται τους μαθητές, το σχολείο και την πρόοδο της νέας γενιάς, που μπορούσε να επιτευχθεί μέσα από τη μόρφωση και την παιδεία.

Η επιστολή του Χρήστου Δαρδαμή με την οποία κοινοποιεί τη δωρεά των βιβλίων του προς τη βιβλιοθήκη του Δημοτικού Σχολείου Σκοτούσσας

Το έτος 1999 το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Σκοτούσσας τον τίμησε και τον ανακήρυξε Επίτιμο Δημότη του Δήμου Σκοτούσσας για την προσφορά του στην Παιδεία και τον Πολιτισμό (αρ. αποφ. 199/1999, 1 Ιουλ. 1999). Στην ιδιαίτερα συγκινητική εκδήλωση είχε συγκεντρωθεί το σύνολο των μαθητών του για να τιμήσουν με το δικό τους ξεχωριστό τρόπο το δάσκαλο τους.

Ο Χρήστος Δαρδαμής απεβίωσε το έτος 2002.

Επειδή

Υπήρξε ο πρώτος δάσκαλος της Σκοτούσσας απόφοιτος του Διδασκαλείου

Υπήρξε  δάσκαλος στη Σκοτούσσα  για πολλά έτη και σε εποχές δύσκολες για τη μικρή κοινωνία του χωριού του

Ήταν αυτός που πρώτος ενθάρρυνε γονείς να στείλουν τα παιδιά τους στο Γυμνάσιο και στη συνέχεια στο Πανεπιστήμιο

Ενδιαφερόταν διαρκώς για την πρόοδο των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου Σκοτούσσας και γι αυτό δώρισε στο αγαπημένο του σχολείο τη συλλογή των βιβλίων του

Η προσφορά του στην Παιδεία της Σκοτούσσας εκτιμήθηκε δεόντως από τη Δημοτική Αρχή ήδη από το έτος 1999

Για όλους αυτούς τους λόγους και στα πλαίσια του εορτασμού των 700 χρόνων ιστορίας της Σκοτούσσας

προτείνεται η μετονομασία του Δημοτικού Σχολείου Σκοτούσσας σε Δημοτικό Σχολείο Σκοτούσσας «Χρήστος Δαρδαμής».

Προτείνεται η τοποθέτηση μαρμάρινης πλάκας καθώς επίσης και η τοποθέτηση ενημερωτικής πινακίδας.

Η αίτηση που υπεβλήθη στο Δήμο Ηράκλειας με σκοπό να λάβει το Δημοτικό Σχολείο Σκοτούσσας το όνομα του δασκάλου Χρήστου Δαρδαμή.
Κείμενο: Σύκας Νικόλαος

Μοιράσου το